Thanh Thúy
Well-known member
Hệ điều hành Android sẽ sớm cho phép các kho ứng dụng bên thứ ba được cài đặt dễ dàng hơn, nhưng không nới lỏng việc người dùng tự cài file APK từ các nguồn trôi nổi.
Những thay đổi này là một phần trong thỏa thuận dàn xếp giữa Google và Epic Games, nhằm kết thúc cuộc chiến pháp lý kéo dài nhiều năm. Nếu được tòa án phê duyệt, các tính năng mới sẽ được triển khai trên phiên bản Android 17, dự kiến ra mắt năm sau, hứa hẹn tạo ra một sân chơi cạnh tranh hơn cho hệ sinh thái ứng dụng.
‘Sân chơi bình đẳng’ hơn cho kho ứng dụng khác trên Android
Thay đổi lớn nhất là việc giới thiệu hệ thống “Cửa hàng ứng dụng đã đăng ký” (Registered App Stores). Đây là các kho ứng dụng của bên thứ ba được Google chứng nhận thông qua một quy trình có các “yêu cầu hợp lý” và một khoản phí “hợp lý” để trang trải chi phí vận hành, không dựa trên doanh thu.
Sau khi được chứng nhận, người dùng có thể cài đặt kho ứng dụng này chỉ bằng một cú nhấp chuột từ website. Quá trình này sẽ hiển thị một màn hình cài đặt duy nhất với “ngôn ngữ trung lập”, thay thế cho hàng loạt cảnh báo bảo mật có thể gây hoang mang như hiện nay.
Bức ảnh hiển thị một trong nhiều hộp thoại hiện tại mà người dùng phải nhấp vào để cài đặt Epic Games Store trên Android. Nguồn: Android Authoity
Quan trọng hơn, màn hình này sẽ cấp luôn quyền cho kho ứng dụng để tự cài đặt các ứng dụng khác, tương tự quyền hạn của Google Play Store. Hiện tại, các kho ứng dụng bên thứ ba như Epic Games Store hay F-Droid phải yêu cầu người dùng cấp phép cho từng lần cài đặt riêng lẻ, tạo ra nhiều bước phức tạp và phiền toái.
“Trong nhiều năm, Epic cho rằng Android đã khiến việc cài đặt và sử dụng các kho ứng dụng bên thứ ba trở nên phiền phức và đáng sợ”, bài viết trên Android Authority phân tích. Việc loại bỏ các rào cản này được kỳ vọng sẽ giúp các nền tảng như Epic Games Store thu hút nhiều người dùng hơn, từ đó lôi kéo thêm các nhà phát triển.
Loạt ảnh chụp màn hình hiển thị một số bước chính cần thực hiện hiện tại để cài đặt Epic Games Store và sau đó cài đặt trò chơi từ cửa hàng. Nguồn: Android Authority
Để hỗ trợ thay đổi này, Google cam kết sẽ không ngăn cản các nhà sản xuất điện thoại (OEM) hay nhà mạng cài đặt sẵn các kho ứng dụng của bên thứ ba. Công ty cũng sẽ ngừng các thỏa thuận chia sẻ doanh thu nhằm ngăn các đối thủ tiềm năng cạnh tranh với Play Store, ví dụ như thỏa thuận với Samsung để hạn chế sự phát triển của Galaxy Store.
Linh hoạt hơn trong thanh toán
Bên cạnh việc phân phối, Google cũng nới lỏng các quy định về thanh toán trong ứng dụng. Thay vì bắt buộc sử dụng hệ thống Google Play Billing, các nhà phát triển sẽ được phép cung cấp các tùy chọn thanh toán thay thế, như liên kết ra website ngoài hoặc hệ thống thanh toán riêng. Các lựa chọn này phải được hiển thị song song với phương thức của Google.
Màn hình thanh toán khiến Fortnite bị loại khỏi Play Store vào năm 2020
Đây là một thay đổi mang tính bước ngoặt, bởi Google hiện đang thu phí dịch vụ 15-30% cho các giao dịch qua Play Billing. Việc có thêm lựa chọn giúp nhà phát triển có thể giữ lại nhiều doanh thu hơn, hoặc giảm giá sản phẩm để thu hút người dùng.
Tuy nhiên, Google vẫn sẽ thu một khoản phí dịch vụ trên các giao dịch thực hiện qua phương thức thay thế, nhưng với tỷ lệ thấp hơn. Cụ thể, mức phí có thể lên tới 20% cho các giao dịch trong game (như mua vật phẩm, loot box) và tối đa 9% cho các loại ứng dụng khác và phí mua ứng dụng trả phí.
Sideloading không được ‘cứu’
Dù những thay đổi trên mang lại nhiều tín hiệu tích cực cho các nền tảng lớn như Epic, chúng lại không giải quyết được lo ngại về tương lai của việc tải ứng dụng ngoài luồng (sideloading) theo cách truyền thống.
Trùng hợp là vào tháng 9/2026, quy định xác minh nhà phát triển mới của Android sẽ có hiệu lực. Theo đó, hệ điều hành sẽ chặn người dùng cài đặt ứng dụng (file APK) từ các nhà phát triển chưa được xác minh.
Điều này có nghĩa là trong khi các “Cửa hàng ứng dụng đã đăng ký” được tạo điều kiện, việc người dùng tự tải và cài đặt một file APK từ một nhà phát triển nhỏ lẻ, độc lập trên Internet có thể sẽ bị chặn hoàn toàn. Giới phê bình lo ngại chính sách này sẽ “khai tử” các kho ứng dụng mã nguồn mở như F-Droid, vốn dựa vào cộng đồng và không qua quy trình đăng ký phức tạp.
Nhìn chung, thỏa thuận với Epic là một bước tiến quan trọng, hướng tới một thị trường ứng dụng Android cởi mở và cạnh tranh hơn. Người dùng sẽ có thêm lựa chọn, còn các nhà phát triển lớn có thêm nền tảng phân phối. Tuy nhiên, đây không phải là một cuộc cách mạng cho phép tự do cài đặt ứng dụng hoàn toàn, mà là một sự thay đổi có kiểm soát, mang lại lợi ích chủ yếu cho các đối thủ cạnh tranh có tổ chức.
Những thay đổi này là một phần trong thỏa thuận dàn xếp giữa Google và Epic Games, nhằm kết thúc cuộc chiến pháp lý kéo dài nhiều năm. Nếu được tòa án phê duyệt, các tính năng mới sẽ được triển khai trên phiên bản Android 17, dự kiến ra mắt năm sau, hứa hẹn tạo ra một sân chơi cạnh tranh hơn cho hệ sinh thái ứng dụng.
Thay đổi lớn nhất là việc giới thiệu hệ thống “Cửa hàng ứng dụng đã đăng ký” (Registered App Stores). Đây là các kho ứng dụng của bên thứ ba được Google chứng nhận thông qua một quy trình có các “yêu cầu hợp lý” và một khoản phí “hợp lý” để trang trải chi phí vận hành, không dựa trên doanh thu.
Sau khi được chứng nhận, người dùng có thể cài đặt kho ứng dụng này chỉ bằng một cú nhấp chuột từ website. Quá trình này sẽ hiển thị một màn hình cài đặt duy nhất với “ngôn ngữ trung lập”, thay thế cho hàng loạt cảnh báo bảo mật có thể gây hoang mang như hiện nay.
Quan trọng hơn, màn hình này sẽ cấp luôn quyền cho kho ứng dụng để tự cài đặt các ứng dụng khác, tương tự quyền hạn của Google Play Store. Hiện tại, các kho ứng dụng bên thứ ba như Epic Games Store hay F-Droid phải yêu cầu người dùng cấp phép cho từng lần cài đặt riêng lẻ, tạo ra nhiều bước phức tạp và phiền toái.
“Trong nhiều năm, Epic cho rằng Android đã khiến việc cài đặt và sử dụng các kho ứng dụng bên thứ ba trở nên phiền phức và đáng sợ”, bài viết trên Android Authority phân tích. Việc loại bỏ các rào cản này được kỳ vọng sẽ giúp các nền tảng như Epic Games Store thu hút nhiều người dùng hơn, từ đó lôi kéo thêm các nhà phát triển.
Để hỗ trợ thay đổi này, Google cam kết sẽ không ngăn cản các nhà sản xuất điện thoại (OEM) hay nhà mạng cài đặt sẵn các kho ứng dụng của bên thứ ba. Công ty cũng sẽ ngừng các thỏa thuận chia sẻ doanh thu nhằm ngăn các đối thủ tiềm năng cạnh tranh với Play Store, ví dụ như thỏa thuận với Samsung để hạn chế sự phát triển của Galaxy Store.
Linh hoạt hơn trong thanh toán
Bên cạnh việc phân phối, Google cũng nới lỏng các quy định về thanh toán trong ứng dụng. Thay vì bắt buộc sử dụng hệ thống Google Play Billing, các nhà phát triển sẽ được phép cung cấp các tùy chọn thanh toán thay thế, như liên kết ra website ngoài hoặc hệ thống thanh toán riêng. Các lựa chọn này phải được hiển thị song song với phương thức của Google.
Đây là một thay đổi mang tính bước ngoặt, bởi Google hiện đang thu phí dịch vụ 15-30% cho các giao dịch qua Play Billing. Việc có thêm lựa chọn giúp nhà phát triển có thể giữ lại nhiều doanh thu hơn, hoặc giảm giá sản phẩm để thu hút người dùng.
Tuy nhiên, Google vẫn sẽ thu một khoản phí dịch vụ trên các giao dịch thực hiện qua phương thức thay thế, nhưng với tỷ lệ thấp hơn. Cụ thể, mức phí có thể lên tới 20% cho các giao dịch trong game (như mua vật phẩm, loot box) và tối đa 9% cho các loại ứng dụng khác và phí mua ứng dụng trả phí.
Sideloading không được ‘cứu’
Dù những thay đổi trên mang lại nhiều tín hiệu tích cực cho các nền tảng lớn như Epic, chúng lại không giải quyết được lo ngại về tương lai của việc tải ứng dụng ngoài luồng (sideloading) theo cách truyền thống.
Trùng hợp là vào tháng 9/2026, quy định xác minh nhà phát triển mới của Android sẽ có hiệu lực. Theo đó, hệ điều hành sẽ chặn người dùng cài đặt ứng dụng (file APK) từ các nhà phát triển chưa được xác minh.
Điều này có nghĩa là trong khi các “Cửa hàng ứng dụng đã đăng ký” được tạo điều kiện, việc người dùng tự tải và cài đặt một file APK từ một nhà phát triển nhỏ lẻ, độc lập trên Internet có thể sẽ bị chặn hoàn toàn. Giới phê bình lo ngại chính sách này sẽ “khai tử” các kho ứng dụng mã nguồn mở như F-Droid, vốn dựa vào cộng đồng và không qua quy trình đăng ký phức tạp.
Nhìn chung, thỏa thuận với Epic là một bước tiến quan trọng, hướng tới một thị trường ứng dụng Android cởi mở và cạnh tranh hơn. Người dùng sẽ có thêm lựa chọn, còn các nhà phát triển lớn có thêm nền tảng phân phối. Tuy nhiên, đây không phải là một cuộc cách mạng cho phép tự do cài đặt ứng dụng hoàn toàn, mà là một sự thay đổi có kiểm soát, mang lại lợi ích chủ yếu cho các đối thủ cạnh tranh có tổ chức.