[Game] Mời bạn chia sẻ: Tại sao việc ăn côn trùng chưa phổ biến?

[toringuyen0509]

Việc tiêu thụ quá nhiều thịt gia súc và gia cầm đang tạo ra những áp lực rất lớn lên môi trường, khiến hiệu ứng nhà kính càng trầm trọng hơn, tàn phá quá nhiều đất rừng và đất nông nghiệp, phá hủy nguồn nước và vấn đề chất thải càng lúc càng lớn, chưa kể các vấn đề liên quan tới biến đổi gene và các hóa chất được sử dụng trong chăn nuôi như chất tăng trưởng và các loại thuốc kích thích khác…

Nhiều giải pháp đã được đưa ra, như kêu mọi người chuyển qua ăn chay, giảm ăn thịt chẳng hạn. Nhưng có vẻ như nhu cầu ăn thịt quá lớn, quá cám dỗ, quá khó cưỡng.

Vậy nên việc chuyển qua các loại đạm thay thế đã là một vấn đề được đặt ra từ lâu. Có những giải pháp khác nhau, ví dụ như là dùng thịt nhân tạo nuôi cấy trong phòng thí nghiệm chẳng hạn. Nhưng cách đó hiện tại vẫn chưa thể nhân rộng, phần lớn là do vấn đề chi phí và công nghệ. Và chuyển qua nông nghiệp côn trùng có vẻ là hướng có nhiều hứa hẹn.

Côn trùng có thật sự là thực phẩm của tương lai?

Bộ trưởng Bộ Nông Nghiệp của Hà Lan đã mời các bộ trưởng nông nghiệp khác của Châu Âu đến và chiêu đãi hoàn toàn bằng côn trùng. Và cũng đã có rất nhiều hội thảo khoa học, sự kiện, hội chợ quy tụ hàng ngàn người ăn côn trùng cùng một lúc để quảng bá và thúc đẩy xu hướng này. Tuy nhiên, từ đầu những năm 2000s đến giờ, chúng ta vẫn chưa thấy sự chuyển dịch mạnh mẽ. Lý do không phải là vì năng lực sản xuất hay giá thành sản phẩm, mà chính vì nhu cầu của thị trường đối với sản phẩm này quá thấp.

Nghiên cứu của European Consumer Organization năm 2020, tức là khoảng đến tận 20 năm sau khi khởi động làn sóng chuyển đổi qua côn trùng, nhưng báo cáo cho thấy chỉ có 10% dân Châu Âu sẵn sàng ăn côn trùng thay cho các loại thịt hiện tại. Khả quan hơn một chút, nghiên cứu 2021 của YouGov cho thấy 25% dân Pháp sẵn sàng ăn thức ăn có thành phần chứa côn trùng (tức là không phải thuần 100% chỉ là côn trùng), với các nước khác là: Đức 24%, Đan Mạch 22%, Ba Lan 18%, Ý 17%.

Tháng 1.2023, Châu Âu đã chính thức cấp phép thương mại đối với các loại thực phẩm có chứa thành phần đến từ côn trùng dưới dạng bột và nhiều dạng thực phẩm khô khác. Việc này đã tạo ra một làn sóng phản đối mạnh mẽ, thậm chí nhiều fakenews lan truyền chóng mặt rằng Liên minh Châu Âu bắt đầu ép buộc người dân phải ăn côn trùng thay thịt, khiến các kênh chính thống phải liên tục lên thông tin đính chính. Điều này cho thấy rằng dù các tiềm năng của giải pháp thực phẩm từ côn trùng đã được chứng minh về mặt khoa học, nhưng việc nó được thị trường đón nhận hay không thì lại là một vấn đề hoàn toàn khác. Côn trùng sẽ không thể là thực phẩm của tương lai nếu người dùng không đón nhận nó. Chúng ta không thể ép buộc người khác ăn một thứ họ không muốn được.

Vậy, tại sao người ta không ăn côn trùng?

Lý do tâm lý
Có lẽ đây là lý do lớn nhất, tác động tới đông đảo mọi người nhất. Khi đời sống càng hiện đại, chúng ta càng ít tiếp cận với thiên nhiên, và hầu như những loài côn trùng xuất hiện trước mặt chúng ta đều khiến chúng ta khó chịu hoặc ghê tởm. Ví dụ như ruồi, muỗi, kiến, gián, vân vân… Dần dần, chúng ta gắn liền côn trùng với những điều có hại, xấu xa, dơ bẩn và chẳng bao giờ nghĩ tới nó như một loại thức ăn.


Tất nhiên, tâm lý bị ảnh hưởng rất nhiều bởi truyền thông. Trong khi các loại thực phẩm khác thì được truyền thông rất mạnh, còn côn trùng xuất hiện trên truyền thông thì gần như đều là hình ảnh đáng sợ, tiêu cực.
Mặt khác, việc chưa thấy một thứ gì đó thường xuyên xuất hiện trong đời sống thường ngày thì mọi người sẽ luôn có cảm giác phòng bị với nó. Thứ gì càng lạ, hình thù càng kỳ dị, thì càng cần phải đề phòng. Khi chưa được ăn thử, hoặc xung quanh ai cũng sợ, thì cơ chế tự vệ của mỗi người sẽ là “cẩn thận vẫn hay hơn, chừng nào nhiều người ăn thử trước đi rồi mình thử.”

Lý do tâm linh
Khi mình mởi bạn bè ăn thử côn trùng thì nhiều bạn từ chối với lý do gần gần giống nhau, mà không thể xét đúng sai được. Đại khái thì các bạn cho rằng số lượng sinh mạng bị sát hại trong một bữa ăn là quá lớn. Trong khi ăn thịt heo thì 1 con heo có thể làm ra rất nhiều bữa ăn, nghe có vẻ đỡ tội lỗi hơn.


Hoặc cũng có thể là vì các món côn trùng bình dân thì đều để “nguyên con”, ví dụ như nhộng, ấu trùng ong, đuông dừa, dế, châu chấu, bọ cạp, vân vân… Cho nên cảm giác mình xực nguyên con thì có vẻ như hơi “trực tiếp”, giống như mình tự giết nó vậy. Khuất mắt không thấy hình dạng gì nữa thì chắc sẽ tự tin ăn hơn.

Lý do khẩu vị
Hãy so sánh với các món chế biến từ thịt heo, thịt bò, hay thịt gà. Chúng ta thấy rằng có vô số công thức nấu ăn và cách chế biến khác nhau đối với các loại thịt phổ biến, cả trong sản xuất chế biến công nghiệp (đóng hộp chẳng hạn), ở dịch vụ và hàng quán, cũng như ở gia đình. Để làm được như vậy thì người ta cũng đã phát triển rất nhiều các loại gia vị phù hợp với các loại thịt đó.


Để làm được như vậy, người ta cần có sẵn nguyên liệu tươi đa dạng, ở khắp nơi, luôn có sẵn, và nhiều loại gia vị phù hợp để hỗ trợ. Trong khi đối với côn trùng thì rất khó, vì vòng đời côn trùng rất ngắn, số lượng lại không đủ nhiều. Ví dụ như bạn rất khó thu hoạch đủ vài kilogram dế cùng một lúc nếu bạn không có trang trại. Tìm kiếm xem loại gia vị nào phù hợp cũng là một vấn đề.
Theo bạn thì còn những vấn đề nào nữa khiến người ta không ăn côn trùng? Bạn thì sao? Bạn sẽ ăn côn trùng nếu…..?

Tin tốt: Anh em Tinh Tế không ngại ăn côn trùng!

Cộng đồng Tinh Tế có vẻ như đang thuộc nhóm early-adopters, tức là những người thích ứng sớm nhất với sự thay đổi. Kết quả cho thấy hơn 50% người thực hiện sẵn sàng ăn côn trùng. Tất nhiên, đây chỉ là kết quả từ 116 người tham gia khảo sát (cộng thêm nhiều bạn comment nữa thì cũng vẫn chưa tới 300 người). Điều này cho thấy rằng thực ra thực phẩm đến từ côn trùng vẫn rất tiềm năng.


Mình nghĩ vấn đề quyết định lớn nhất sẽ là vấn đề chế biến, làm sao để phù hợp khẩu vị của người dùng từng địa phương và các nền văn hóa khác nhau. Sau đó sẽ đến vấn đề giá cả và sự tiện lợi. Như mọi làn sóng khác, nếu xu hướng này thật sự là tương lai, thì những người tiên phong chắc chắn sẽ kiếm được rất nhiều tiền nhờ những nỗ lực thay đổi thế giới của họ.