0707171758
NGUYỄN THANH VÂN
Như nhiều anh em đã biết Steve Jobs là người đã đặt nền móng vững chắc cho sự phát triển của Apple cho đến thời điểm hiện tại. Tất nhiên, sự thành công nào cũng mang theo những câu chuyện khác nhau, Steve cũng vậy, từ một sự thất bại của ông mà ông đã tạo ra một Apple như ngày hôm nay. Và hôm nay sẽ là một cây chuyện về ông và sự thất bại với NeXT.
Apple ra mắt công chúng vào năm 1980 và được định giá 1,8 tỷ đô la. Nhưng một vài năm sau, Apple đã gặp khó khăn. Cả Apple III và Lisa đều thất bại trong việc lấy được thị phần thị trường máy tính ngay tại thời điểm đó. Vì vậy, vào năm 1983, Jobs quyết định tuyển dụng John Sculley, Giám đốc điều hành của Pepsi vào thời điểm đó. John Sculley rời Pepsi và trở thành Giám đốc điều hành của Apple. Nhưng căng thẳng bắt đầu gia tăng giữa Sculley và Jobs. Do những bất đồng nội bộ và các thất bại trong sản phẩm mà cả 2 ra mắt trong gia đoạn đó, vai trò của Jobs đã bị giảm bớt. Vào khoảng thời gian này, Jobs nảy ra ý tưởng cho một công ty mới. Điều này làm gia tăng thêm căng thẳng giữfa Apple và Jobs. Đây cũng là lúc mà căng thẳng giữa 2 bên đã không còn có thể giải quyết. Vì vậy, vào năm 1985, Steve Jobs đã rời Apple và chuyển sang thành lập một công ty mới có tên là NeXT.
Khi rời Apple năm 1985 sau xung đột với John Sculley, Jobs đã đặt toàn bộ niềm tin vào ý tưởng riêng của mình. Với 12 triệu USD của riêng mình, Jobs bắt đầu thành lập NeXT nhằm phát triển máy tính và hệ điều hành riêng dùng cho mục đích giáo dục và nghiên cứu. Tất nhiên, đối với một công ty khởi nghiệp thì sẽ gặp nhiều thách thức đến từ những vấn đề bên trong lẫn bên ngoài, đối với NeXT thách thức lớn nhất là chi phí cao trong giai đoạn đầu phát triển. Ở thời điểm đó Jobs tập trung tạo ra một thiết kế phần cứng cao cấp và khi bán ra nó có mức giá lên đến 6.500 đô la, con số này cao gấp 2-3 lần những chiếc máy tính dùng cho nghiên cứu tại thời điểm đó. Vì vậy, vào năm 1993, NeXT đã hoàn toàn ngừng phát triển phần cứng của mình và chuyển trọng tâm việc phát triển phần mềm, điều này không chỉ làm giảm chi phí cho các linh kiện phần cứng mà còn giúp Jobs nâng cao trải nghiệm người dùng hơn.
Mặc cho những ý kiến trái chiều bao quanh Jobs và thậm chí có nhiều công sự đã phản đối gay gắt quan điểm của Jobs ở thời điểm đó, Jobs vẫn tin rằng phần mềm - NeXTSTEP sẽ là chìa khóa, niềm tin của Steve Jobs đã đúng cho đến tận ngày hôm nay khi những hệ điều hành mà Apple làm ra đã thực sự thay đổi cái nhìn của nhiều người, họ tạo ra 1 hệ sinh thái đồng nhất và phủ hầu hết các nhu cầu trong cuộc sống của chúng ta như giải trí, làm việc hay thậm chí là xem giờ. Sử dụng UNIX làm nền tảng, NeXTSTEP mang đến ổn định và tính bảo mật cao, hỗ trợ lập trình. Một số ứng dụng NeXTSTEP thậm chí còn có UI đẹp hơn MacOS ở thời điểm đó, điển hình là ứng dụng mail và thanh dock, chúng trực quan hơn MacOS rất nhiều. Các lập trình viên đã sử dụng máy NeXT để phát triển các trò chơi mang tính biểu tượng như "Quake" và "Doom". Ngay cả Tim Berners-Lee cũng là một người hâm mộ của hệ điều hành này, ông ấy đã xây dựng trình duyệt web đầu tiên trên máy tính NeXT.
Trái với sự thích thú vủa Berners-Lee, NeXT không thể tồn tại được lâu hơn nữa chỉ với doanh số bán phần mềm, và đây là lúc mọi chuyện bắt đầu có chuyển biến. NeXT thất bại với phần cứng nhưng với phần mềm thì lại là một câu chuyện khác hoàn toàn, NeXTSTEP thành công và thu hút sự chú ý của Apple đang chết dần dưới thời Sculley. Năm 1993, lợi nhuận của Apple giảm 84%. Sculley đã từ chức cùng năm đó. Và với sự thành công của Windows NT và Windows 95, Mac OS đã bắt đầu lỗi thời. Apple cần một hệ điều hành mới và hiện đại hơn nếu họ muốn tồn tại và thực sự nghiêm túc đối đầu với hệ điều hành Windows ở thời điểm đó.
Apple tin rằng NeXTSTEP sẽ là hệ điều hành có thể cứu họ và điều gì đến cũng sẽ phải đến, một deal mang tính bước ngoặc cho ngành máy tính nói riêng và toàn ngành công nghệ nói chung, Apple mua lại NeXT. Giám đốc điều hành của Apple vào thời điểm đó là Gil Amelio, đã quyết định hướng sự chú ý vào NeXT. Năm 1997, Apple đã mua lại NeXT với giá 429 triệu USD. Sau khi mua lại NeXT năm 1997, Jobs trở lại Apple với kế hoạch phát triển Mac OS X dựa trên NeXTSTEP. Thiết kế Dock, giao diện Aqua và ứng dụng mail được mang từ NeXT sang OS X sử dụng cùng ngôn ngữ lập trình Objective-C và công cụ Interface Builder giống ở NeXTSTEP. Nói đây là bước ngoặc lớn của Apple hoàn toàn chính xác khi cho đến thời điểm hiện tại hệ điều hành máy tính của Apple vẫn là MacOS và họ chỉ cập nhật và nâng cấp hằng năm chứ không hoàn toàn có bất kỳ ý định nào là thay đổi hệ điều hành.
Mac OS X mất nhiều năm hoàn thiện nhưng cuối cùng đã trở thành hệ điều hành hoàn chỉnh và thực dụng, đưa Apple từng bước đi lên trong ngành máy tính. Nền tảng NeXTSTEP cũng ảnh hưởng tới iOS, watchOS và tvOS - những sản phẩm mang tới thành công cho Apple ngày nay. Do đó, mặc dù NeXT thất bại nhưng tầm nhìn của Jobs về phần mềm tiên tiến thực sự đã cứu Apple khỏi sự suy tàn ở ngay tại thời điểm đó. Đôi khi một sự thất bại cũng chính là tiền đề cho một sự thành công khác, ví dụ điển hình cho luận điểm này chắc chắn không thể không nhắc đến Steve Jobs. Câu chuyện của Jobs và NeXT tượng trưng cho tầm nhìn xa của Jobs và cũng chứng minh một điều rằng là phần mềm là một yếu tố cực kỳ quan trọng trong việc tạo ra một sản phẩm điện tử, vì nó là thứ tiếp xúc với chúng ta nhiều nhất. Sau hơn 20 năm, sự kiện phần mềm quan trọng của Apple cũng sắp diễn ra, đó là sự kiện WWDC23 được diễn ra vào tối nay. TABLET PLAZA sẽ theo sát sự kiện này qua tag wwdc23 và cũng sẽ tường thuật trực tiếp sự kiện này vào lúc 0:00 6/6, tức là nửa đêm hôm nay.