Hoàng Hải
Kỹ Thuật Viên
valbard Global Seed Vault ở Đảo Spitsbergen, Na Uy được mệnh danh là 1 trong những địa điểm bí mật nhất thế giới, lưu trữ khoảng 2,2 triệu hạt giống từ khắp nơi. Căn hầm tận thế này có 5 lớp cửa kim loại, chỉ được mở một vài lần mỗi năm để tiếp nhận các hạt giống mới. Và chỉ một số ít người có thẩm quyền mới được phép lui đến đây mà thôi. Vì điều đó mà hầm chứa hạt giống toàn cầu này đã trở thành một điểm cấm thu hút rất nhiều sự quan tâm ở Na Uy.
Nhưng giờ đây, để kỷ niệm 15 năm thành lập, lần đầu tiên Svalbard Global Seed Vault cung cấp một chuyến tham quan ảo bên trong hầm tận thế, cho phép mọi người từ khắp nơi trên thế giới có thể tham quan căn hầm này. Anh em có thể xem tham quan Svalbard Global Seed Vault tại trang web virtualtourcompany.
Nằm ở vùng Bắc Cực lạnh giá, lưng hầm tựa vào núi Plateau, cả căn hầm trông như nằm ẩn mình trong lớp băng tuyết vĩnh cửu. Người ta chỉ có thể thấy cánh cổng vào với dòng chữ Svalbard Global Seed Vault hiện lên mà thôi.
Khánh thành vào năm 2008, Svalbard Global Seed Vault là kho lưu trữ hạt giống dự phòng của thế giới cho các loại thực vật phổ biến và cả quý hiếm. Với mục đích là bảo vệ tính đa dạng sinh học của cây trồng trong trường hợp Trái đất xảy ra thảm hoạ như biến đổi khí hậu, chiến tranh,… Nguyên nhân Svalbard Global Seed Vault nằm ở Na Uy là vì đây là khu vực phù hợp và là nơi ít chịu ảnh hưởng từ biến đổi khí hậu nhất trên thế giới.
“Trong tình huống khủng hoảng khí hậu, suy giảm đa dạng sinh học, thảm hoạ tự nhiên hay xung đột xảy ra ngày càng nhiều, đe doạ đến nguồn lương thực của con người, những hạt giống nhỏ bé như vậy là một giải pháp cứu tinh cho toàn cầu. Vì thế, việc bảo vệ những hạt giống là vô cùng quan trọng và cần được ưu tiên.”
Nằm trơ trọi giữa khung cảnh lạnh giá, một số khu vực của hầm nằm sâu 120m và 5 cánh cửa kim loại kiên cố ngăn cách các hạt giống bên trong hầm với thế giới bên ngoài. Những mẫu vật này được bảo quản ở nhiệt độ dường như không đổi, -18 độ C để tránh hư hỏng. Lớp băng vĩnh cửu bên ngoài hầm cũng góp phần tạo nên một chiếc tủ lạnh tự nhiên. Nếu bị mất điện, nhiệt độ trong hầm vẫn có thể duy trì về mức -8 độ C để duy trì chất lượng cho hạt giống trong nhiều thập kỷ.
Trên thực tế, nhiều quốc gia có ngân hàng gene của riêng họ, và Svalbard Global Seed Vault đóng vai trò là nơi lưu trữ bản sao cho các kho này, trong trường hợp vì lý do nào đó mà hạt giống không có sẵn hoặc cạn kiệt. Hạt giống sau khi được kí gửi, chúng sẽ được niêm phong vào trong những thùng chuyên dụng, không thể xâm phạm.
Các hạt giống vẫn sẽ là tài sản của quốc gia ký gửi, những nước này hoàn toàn có quyền lấy lại hạt giống khi cần thiết. Lấy ví dụ, năm 2015, Svalbard Global Seed Vault đã cung cấp mẫu hạt giống cho Trung tâm Nghiên cứu Nông nghiệp quốc tế khi ngân hàng hạt giống ở Aleppo không thể sử dụng được trong cuộc nội chiến Syria.
Bây giờ, cùng mình bắt đầu 1 chuyến tham quan đến Svalbard Global Seed Vault nha
Ở chế độ tham quan, chúng ta có thể tuỳ chỉnh sáng đêm, có cả hướng dẫn viên cung cấp thông tin nữa.
Vừa bước vào Svalbard Global Seed Vault chính là phòng thông tin, đây là nơi mà các nhân viên sẽ đặt tạm các hộp hạt giống khi họ đến từ sân bay Svalbard, cách đó 10 phút. Tại đây, các hộp sẽ được kiểm tra để xem có dấu vết hư hỏng nào không, sau đó chúng sẽ được dán nhãn phân loại lên hộp.
Sau khi bước qua những cánh cửa an toàn nặng nề, chúng ta sẽ tiếng vào đường hầm dài khoảng 45m. Đây là khu vực mới nhất ở Seed Vault. Trong những năm đầu tiên hoạt động, Seed Vault thường xuyên gặp vấn đề nước xâm nhập vào đường hầm này. Để khắc phục điều đó, một đường hầm công nghệ cao tương tự dầu giàn khoan ở vùng biển ngoài khơi Nauy đã được xây dựng trong năm 2018 và 2019.
Đường hầm sẽ dẫn ra một căn phòng được bọc bởi loại đá được lấy từ núi Plateau. Không gian này được dùng để lắp đặt kỹ thuật điện, làm mát và thông gió. Đồng thời nó cũng chứa 1 văn phòng, kho chứa đồ và nhà bếp.
Lối đi dẫn vào 3 căn phòng hạt giống, mỗi phòng có thể chứa gần 3000 hộp hạt, công suất lưu trữ lên đến 4,5 triệu loại cây trồng. Nhiệt độ trong phòng luôn được giữ ở mức -18 độ C bởi hệ thống làm mát nhân tạo.
Hạt giống được sấy khô có hàm lượng nước thấp được đóng gói trong các hộp kín có thể tồn tại dưới điều kiện đóng băng trong nhiều thập kỷ hoặc nhiều thế kỷ.
Phòng hạt giống số 1 đạt công suất vào tháng 2/2020, tổng cộng đã có 35 ngân hàng gen gửi hạt giống về đây.
Trong năm đầu tiên mở cửa, hơn 300.000 mẫu hạt từ 19 học viện tại các quốc gia như Canada, Đức, Kenya, Hà Lan, Nigeria, Pakistan và Mỹ đã được gửi đến. 12 năm sau, tất cả các kệ trong phòng hạt giống số 2 đã được lấp đầy với tổng cộng 659 hộp.
Hình dáng, màu sắc, chất liệu của những chiếc hộp đều khác nhau, đa dạng như hạt giống bên trong. Một số hộp sẽ có tên hoặc cờ quốc gia, logo hay các điểm đánh dấu độc đáo của quốc gia trên đó.
Phòng hạt giống thứ 3 là phòng cuối cùng hiện vẫn còn khá trống. Seed Vault đã lên kế hoạch trong tương lai, nếu cần thêm nhiều không gian hơn, có thể đục khoét thêm ngọn núi để xây dựng thêm các buồng hạt.