Thanh Tuấn
Well-known member
Bắc Giang - Những người dân làng Thổ Hà không chỉ là "nhân chứng lịch sử", mà còn như "kho tàng tri thức" gìn giữ bí quyết nghề truyền thống qua bao thế hệ.
Làng Thổ Hà nằm ở xã Vân Hà, huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang. Làng cổ này từng nổi danh với nghề gốm Bắc. Nghề gốm mai một, nghề tráng bánh đa và bánh đa nem làm nên danh tiếng cho làng Thổ Hà từ thập niên 90 đến nay.
Trên con đường làng Thổ Hà quanh co, những mái nhà đơn sơ mộc mạc in bóng dưới ánh chiều tà. Khói bếp quyện vào gió chiều mang theo hương thơm thoang thoảng của gạo nếp rang, cùng với những tiếng nổ lách tách của bánh đa nướng trên than hồng...
Ba đời tráng bánh đa, bánh đa nem
Ông Nguyễn Đức Tạo, người dân làng Thổ Hà, với mái tóc đã điểm những sợi bạc trắng, cùng nụ cười hiền hậu, là một trong những người có tiếng vang nhất làng về nghề làm bánh đa. Gia đình ba đời làm nghề này, ông Tạo gắn bó với nghề từ thuở thiếu thời, từng chứng kiến bao thăng trầm của làng Thổ Hà.
Nhớ về những ngày đầu tiên theo học nghề, ông Tạo bồi hồi kể: "Lúc đó, tôi còn là một cô bé nhỏ, ngày ngày theo chân bà ngoại ra chợ bán bánh. Nhìn những chiếc bánh đa nem, tôi tò mò và ao ước được tự tay làm ra chúng. Bà ngoại nhận thấy niềm đam mê của tôi và đã truyền dạy cho tôi từng bí quyết làm bánh".
Ông Tạo vừa trò chuyện vừa cẩn thận chỉ dẫn khách tham quan về từng công đoạn. Hàng ngày, từ sáng tinh mơ, ông Tạo dậy sớm chuẩn bị nguyên liệu cho mẻ bánh mới.
Nghề làm bánh đa nem không hề đơn giản, cần sự tỉ mỉ, cẩn thận trong từng công đoạn, từ việc chọn gạo, vo gạo, xay bột, tráng bánh, phơi bánh đến đóng gói. Từng chi tiết tỉ mỉ, đảm bảo chất lượng bánh luôn đồng nhất.
Gạo nếp phải chọn loại ngon nhất, vo sạch, xay bột mịn màng. Khó nhất là công đoạn tráng bánh. Đôi bàn tay chai sạn của ông thoăn thoắt tạo nên những tấm bánh mỏng tang, đều đặn. Bánh phải được tráng đều, không chỗ dày chỗ mỏng, đem phơi gió cho nhanh khô nhưng vẫn dẻo dai.
Bánh đa nem khô được cắt thành từng miếng vuông vắn, xếp gọn gàng. Mỗi chiếc bánh đa nem Thổ Hà là kết tinh của sự tỉ mỉ, cẩn thận và cả tâm huyết của những người thợ làng nghề.
"Nghề này tuy vất vả nhưng cũng lắm niềm vui", ông Tạo chia sẻ. "Niềm vui lớn nhất là khi những chiếc bánh do chính tay mình làm ra được mọi người khen ngon, được du khách mua về làm quà".
Còn bánh đa dừa tráng bột dày hơn, một lượt chỉ có bột, một lượt rắc thêm vừng, lạc, dừa... Bánh tráng xong đem phơi khô, cuối cùng nướng chín mới đem bán.
Mẻ bánh đa dừa vàng ruộm từ khi tráng. Ảnh: Trang My
Giữ nghề, truyền lửa cho thế hệ trẻ
Ngày nay, khi xã hội phát triển, giới trẻ làng Thổ Hà ngày nay ít người mặn mà với nghề thủ công. Ông Tạo trăn trở: "Làm bánh vất vả, thu nhập lại không cao, nên nhiều thanh niên trong làng không muốn theo học nghề. Nếu tình trạng này tiếp tục, làng nghề truyền thống của chúng ta sẽ mai một".
Với niềm đam mê và tâm huyết của mình, ông mong muốn truyền lại nghề cho thế hệ trẻ, để làng nghề bánh đa nem Thổ Hà tiếp tục được gìn giữ và phát triển. Ông cùng những người già trong làng Thổ Hà luôn tích cực truyền nghề cho thế hệ trẻ.
Nhờ sự tâm huyết và nhiệt tình của những bậc cao niên trong làng, nhiều thanh niên đã học được nghề và trở thành những người thợ làm bánh tài năng.
Chị Trịnh Thị Phượng, một người trẻ ở làng Thổ Hà học nghề của ông Tạo, chia sẻ: "Thật ra tôi cũng từng có ý định ra ngoài an cư lập nghiệp, nhưng lại sợ làng nghề bị mai một không ai nối truyền. Sau cùng được các bác khuyên nhủ, tôi quyết định ở lại làng tiếp tục nối truyền nghề này. Mặc dù hơi vất vả vì phải ngồi bếp lò nướng trong một thời gian dài, bù lại thu nhập ổn định, đủ trang trải cuộc sống, lại còn được ở cạnh gia đình".
Bánh đa Thổ Hà nướng trên bếp than hồng. Ảnh: Trang My
Nhờ có những người tâm huyết, nghề bánh đa, bánh đa nem Thổ Hà vẫn luôn được gìn giữ và phát triển, trở thành niềm tự hào của người dân địa phương. Ông Tạo hy vọng rằng, chính quyền địa phương và các tổ chức xã hội sẽ quan tâm hỗ trợ người dân trong việc sản xuất, kinh doanh sản phẩm; đồng thời quảng bá làng nghề và sản phẩm ra thị trường trong nước và quốc tế.
Nhờ tâm huyết của người làng Thổ Hà, nghề truyền thống làm bánh đa, bánh đa nem sẽ tiếp tục được lưu truyền và phát triển, góp phần làm phong phú thêm kho tàng văn hóa của dân tộc.
Làng Thổ Hà nằm ở xã Vân Hà, huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang. Làng cổ này từng nổi danh với nghề gốm Bắc. Nghề gốm mai một, nghề tráng bánh đa và bánh đa nem làm nên danh tiếng cho làng Thổ Hà từ thập niên 90 đến nay.
Trên con đường làng Thổ Hà quanh co, những mái nhà đơn sơ mộc mạc in bóng dưới ánh chiều tà. Khói bếp quyện vào gió chiều mang theo hương thơm thoang thoảng của gạo nếp rang, cùng với những tiếng nổ lách tách của bánh đa nướng trên than hồng...
Ba đời tráng bánh đa, bánh đa nem
Ông Nguyễn Đức Tạo, người dân làng Thổ Hà, với mái tóc đã điểm những sợi bạc trắng, cùng nụ cười hiền hậu, là một trong những người có tiếng vang nhất làng về nghề làm bánh đa. Gia đình ba đời làm nghề này, ông Tạo gắn bó với nghề từ thuở thiếu thời, từng chứng kiến bao thăng trầm của làng Thổ Hà.
Nhớ về những ngày đầu tiên theo học nghề, ông Tạo bồi hồi kể: "Lúc đó, tôi còn là một cô bé nhỏ, ngày ngày theo chân bà ngoại ra chợ bán bánh. Nhìn những chiếc bánh đa nem, tôi tò mò và ao ước được tự tay làm ra chúng. Bà ngoại nhận thấy niềm đam mê của tôi và đã truyền dạy cho tôi từng bí quyết làm bánh".
Ông Tạo vừa trò chuyện vừa cẩn thận chỉ dẫn khách tham quan về từng công đoạn. Hàng ngày, từ sáng tinh mơ, ông Tạo dậy sớm chuẩn bị nguyên liệu cho mẻ bánh mới.
Nghề làm bánh đa nem không hề đơn giản, cần sự tỉ mỉ, cẩn thận trong từng công đoạn, từ việc chọn gạo, vo gạo, xay bột, tráng bánh, phơi bánh đến đóng gói. Từng chi tiết tỉ mỉ, đảm bảo chất lượng bánh luôn đồng nhất.
Gạo nếp phải chọn loại ngon nhất, vo sạch, xay bột mịn màng. Khó nhất là công đoạn tráng bánh. Đôi bàn tay chai sạn của ông thoăn thoắt tạo nên những tấm bánh mỏng tang, đều đặn. Bánh phải được tráng đều, không chỗ dày chỗ mỏng, đem phơi gió cho nhanh khô nhưng vẫn dẻo dai.
Bánh đa nem khô được cắt thành từng miếng vuông vắn, xếp gọn gàng. Mỗi chiếc bánh đa nem Thổ Hà là kết tinh của sự tỉ mỉ, cẩn thận và cả tâm huyết của những người thợ làng nghề.
"Nghề này tuy vất vả nhưng cũng lắm niềm vui", ông Tạo chia sẻ. "Niềm vui lớn nhất là khi những chiếc bánh do chính tay mình làm ra được mọi người khen ngon, được du khách mua về làm quà".
Còn bánh đa dừa tráng bột dày hơn, một lượt chỉ có bột, một lượt rắc thêm vừng, lạc, dừa... Bánh tráng xong đem phơi khô, cuối cùng nướng chín mới đem bán.
Giữ nghề, truyền lửa cho thế hệ trẻ
Ngày nay, khi xã hội phát triển, giới trẻ làng Thổ Hà ngày nay ít người mặn mà với nghề thủ công. Ông Tạo trăn trở: "Làm bánh vất vả, thu nhập lại không cao, nên nhiều thanh niên trong làng không muốn theo học nghề. Nếu tình trạng này tiếp tục, làng nghề truyền thống của chúng ta sẽ mai một".
Với niềm đam mê và tâm huyết của mình, ông mong muốn truyền lại nghề cho thế hệ trẻ, để làng nghề bánh đa nem Thổ Hà tiếp tục được gìn giữ và phát triển. Ông cùng những người già trong làng Thổ Hà luôn tích cực truyền nghề cho thế hệ trẻ.
Nhờ sự tâm huyết và nhiệt tình của những bậc cao niên trong làng, nhiều thanh niên đã học được nghề và trở thành những người thợ làm bánh tài năng.
Chị Trịnh Thị Phượng, một người trẻ ở làng Thổ Hà học nghề của ông Tạo, chia sẻ: "Thật ra tôi cũng từng có ý định ra ngoài an cư lập nghiệp, nhưng lại sợ làng nghề bị mai một không ai nối truyền. Sau cùng được các bác khuyên nhủ, tôi quyết định ở lại làng tiếp tục nối truyền nghề này. Mặc dù hơi vất vả vì phải ngồi bếp lò nướng trong một thời gian dài, bù lại thu nhập ổn định, đủ trang trải cuộc sống, lại còn được ở cạnh gia đình".
Nhờ có những người tâm huyết, nghề bánh đa, bánh đa nem Thổ Hà vẫn luôn được gìn giữ và phát triển, trở thành niềm tự hào của người dân địa phương. Ông Tạo hy vọng rằng, chính quyền địa phương và các tổ chức xã hội sẽ quan tâm hỗ trợ người dân trong việc sản xuất, kinh doanh sản phẩm; đồng thời quảng bá làng nghề và sản phẩm ra thị trường trong nước và quốc tế.
Nhờ tâm huyết của người làng Thổ Hà, nghề truyền thống làm bánh đa, bánh đa nem sẽ tiếp tục được lưu truyền và phát triển, góp phần làm phong phú thêm kho tàng văn hóa của dân tộc.